Pla, Anna Maria, dir., Garantia dels drets lingüístics : estudis de cas : Bèlgica, Canadà, Espanya, Itàlia, Moldàvia i Suïssa. – ISBN 9788439392125 I. II. Institut d’Estudis Autonòmics (Catalunya), 2014

Mecanismos de garantía de los derechos lingüísticos en España

Crónica Llengua i Dret do primeiro semestre de 2014

Xa está aqui un novo número da revista Llengua i Dret. Por se é do voso interese deixo o enlace á miña crónica (http://revistes.eapc.gencat.cat/index.php/rld/article/view/10.2436-20.8030.02.86/pdf).

Na crónica sobre GZ que fago desde hai uns anos este sería o resumo: "A contraposición entre as iniciativas positivas da sociedade civil (ILP ensino portugués, dominio punto gal) e a persistencia do goberno galego por actúar tan só para reducir a presenza do galego (exención da materia de lingua galega, instrución para limitar o alcance do condicionado lingüístico nas subvencións) exemplifica o estado no que se atopa a lingua galega neste periodo".

PODEMOS UNIRNOS Á TRUNFANTE MODA DA DESREGULACIÓN. O MANTRA DA ELIMINACIÓN DE AUTORIZACIÓNS.

"De este modo, la Ley de Economía Sostenible viene a continuar el esfuerzo de remoción de obstáculos administrativos iniciado con las normas de transposición de la Directiva de Servicios, pero, además, asume la necesidad de incidir en otros aspectos que resultan en la actualidad negativos para la situación de nuestra economía o que son susceptibles de simplificación y agilización" Lei de Económia Sostible aprobada a iniciativa do PSOE

"Finalmente, esta lei aproveita para seguir impulsando un marco regulatorio eficiente para as actividades económicas que simplifique a lexislación existente, elimine regulacións innecesarias, estableza procedementos máis áxiles e minimice as cargas administrativas. A maior parte das barreiras e obstáculos á unidade de mercado elimínanse adoptando criterios de boa regulación económica". Lei de Garantía de Unidade de Mercado aprobada a iniciativa do Partido Popular

"También hay que realizar reformas administrativas que eliminen al máximo de lo posible los costes innecesarios que produce el mal funcionamiento de la administración. Tal y como ocurre en otros muchos países, es preferible y mucho más económico el control ex post que el previo al que la burocracia somete a la creación de empresas". Programa Económico de Podemos

Sorprendida porque o Programa Económico de Podemos se una á triunfante moda da supresión de controis administrativos preventivos (autorizacións) e reclame, sen matices ou límites, que o control de actividades se faga fundamentalmente a través de inspeccións (control ex post) creo que compre lembrar algúns dos efectos que esas, discutibeis, afirmacións teñen. Choca que o "mal funcionamento da administración" se identifique co control preventivo de actividades mentres se esquece aínda que  só fora unha mención, por exemplo, ao papel das deputacións ou de ministerios en ámbitos nos que a Constitución non lle reserva competencias ao Estado. 

Nun momento en que o Tratado Trasatlántico UE-USA ameaza rematar cos escasos bastións normativos e administrativos de protección dos dereitos sociais, ambientais, de seguridade laboral, alimentar, que aínda podemos conservar, o proceso de supresión de autorizacións que provocou a Directiva Bolkestein é a irmán maior do TIPP.

PORQUE?

Co pretexto de incorporar a Directiva europea de Servizos -a contundentemente combatida polos sindicatos e a esquerda europea Directiva Bolkestein-,  o PSOE e o PP impulsaron un intenso proceso de desrregulación do control de actividades cunha interpretación extensiva que desbordou a norma europea estendéndoa a actividades que non son de servizos (industria, dominio público, licenzas de obras). 

Este proceso liquidou todos os controis preventivos realizados mediante licenzas nun enorme abano de actividades.  A excusa de facilitar a posta en marcha de actividades reducindo as cargas administrativas facilita unha deconstrucción intensa dos mecanismos de vixianza do cumprimento da normativa de seguridade, protección do patrimonio, riscos laborais, medio ambiente, protección dos consumidores ou ruidos que se realizaba durante a tramitación das licenzas administrativas. Xa non haberá quen mire se o local está insonorizado, se o asilo ten os metros cuadrados e persoal médico preciso, se o taller de reparación de vehículos tira o aceite usado no alcantarillado antes de autorizar a apertura.

COMO?

O control administrativo desprázase ao momento en que a actividade xa está en funcionamento, por tanto é un control correctivo mediante inspeccións e non preventivo.  O inicio da actividade farase mediante comunicacións previas que son un documento polo que o interesado pon en coñecemento da administración que vai iniciar unha actividade e se compromete a cumprir a normativa.  A administración non poder realizar actos de comprobación inicial e limítase a recibir esa comunicación.

QUE ACTIVIDADES?

Nos últimos anos as medidas adoptadas polo PSOE, reforzadas polo PP e que agora Podemos parece que quere camiñar na mesma dirección teñen conducido a que a maioría dos establecementos comerciais; talleres de reparación;  aloxamentos turísiticos; servizos sociais (escolas infantís, centros de día);  pequenas granxas ou canceiras ou veterinarias; garaxes...poidan abrir sen necesidade de agardar a unha comprobación previa do seu impacto e das condicións de seguridade, ambientais...

Actividades que poden dirixirse a poboación sensible (crianzas, anciáns), producir  ruídos ou cheiros; ocasionar perigos á saúde.

PROBLEMAS

1. Desaparece a prevención

O control, con carácter xeral, non vai ser preventivo senón pola vía da inspección. As actividades comezan a funcionar sen máis que comunicarllo á administración e se esta quixer saber se cumple realmente os requisitos (seguridade, ambientais, saúde...) deberá realizar inspeccións.

2. Non hai persoal inspector

Moitas administracións non teñen persoal habilitado para realizar os únicos controis que caberían que serían mediante inspeccións (control ex post). A inexistencia de inspectores en moitas Administracións está levando a que como alternativa se recurra en entidades colaboradoras de control técnico para facer este labor. O PP favorece con este cambio a privatización “de facto” do control de actividades.  Todo iso sen regular a este tipo de entidades co que pode haber prácticas de falta de independencia con respecto ás empresas inspeccionadas.

3. Inseguridade xurídica para as persoas emprendedoras

Para as persoas que queran montar unha actividade este cambio provócalles máis inseguridade xurídica. Comezarán a funcionar interpretando a normativa e comprometéndose a cumprila pero poden atoparse que unha vez en funcionamento a administración  aprecie que hai incumprimentos e ordee a clausura ou paralización da actividade.  Ao non ter unha licenza na que a administración fixe as condicións de funcionamento é o interesado o que debe ter a dilixencia de saber se está en regra. Se houber unha inspección na que se detectan incumprimentos pode verse obrigado a duplicar gastos, devolver axudas por non ter disposto desa información como sucedía cando se abría mediante licenza.

4. Recorte dos dereitos de participación veciñal

Os veciños e veciñas que poidan verse afectados pola actividade perden dereitos de participación e control. Xa non hai un procedemento administrativo de licenza no que realizar alegacións ou ser chamados a un periodo de información pública antes de que abra a instalación.  Se teñen queixas (ruidos, cheiros, fumes, seguridade, aparcamento) como a Administración non tivo intervención na posta en marcha e non terá responsabilidade. Só lles caberá denuncialo ao concello pero a potestade inspectora iníciase de oficio pola administración polo que pode que reciban o silencio por resposta.

5. Falta de documentación para o control de actividades

A Administración tampouco contará en moitos casos con documentos que antes acompañaban ás solicitudes que lle permitían controlar o alcance da actividade.

6. Tesourada aos ingresos municipais

Os ingresos por licenzas pérdense.  Modificouse a Lei de Facendas Locais para poder cobrar os controis de funcionamento (inspeccións) mais a caída en picado de ingresos está garantida.  As inspeccións van ser ocasionais e non xeralizadas, como eran as licenzas de apertura, e, ademáis, poden ser o paso previo a un procedemento sancionador polo que vai resultar moi impopular cobrar polas inspeccións.

CONSECUENCIAS

Se houber problemas graves de incumprimento só van ser detectados nun momento tardío e, xeralmente, cando se produza algún acontecemento grave que permita detectalo.  A desprotección de valores que protexían as licenzas de xeito preventivo (saúde, seguridade, medio ambiente, protección do patrimonio, dereitos dos consumidores...)

Cemento e fábricas ou litoral para o goce público? Que se agocha detrás dos cambios na normativa de Costas

A reforma da normativa de Costas, apresuradamente impulsada polo Partido Popular xunto con outras reformas de Cañete para reducir a protección ambiental, desprotexe de xeito contundente os espazos costeiros. Praias, dunas, esteiros...volven estar ameazados por uns cambios que supoñen unha marcha atrás de trinta anos e provocan unha profunda inseguridade xurídica.  A cultura do cemento sae triunfante e os espazos virxes e protexidos dos que nós gabamos e gozamos poden ser pronto unha foto do pasado.

A desprotección avanza de varios xeitos.  Por un lado cámbiase a propia definición do que se entende por dominio público marítimo-terrestre, ou dito doutro xeito do que é o espazo costeiro de goce público e gratuito.  A costa, entendida ata agora por aquel espazo ao que chega o mar nos máximos temporais coñecidos, coa reforma fixarase atendendo aos temporais que ocorreran cando menos cinco veces nos últimos cinco anos.  Un prazo temporal demasiado pequeno desde o punto de vista metereolóxico e técnico e que non tén en conta os efectos do cambio climático nas dinámicas das mareas.  A consecuencia primeira disto é que se reabre o complexísimo procedemento de deslindar os terreos públicos e privados permitindo recuperar a propiedade privada sobre espazos agora protexidos e, por tanto, urbanizar moito máis achegado á liña de mar. 

Elimínase tamén a inclusión no dominio público das dunas “mortas” definidas como as que están máis alá do “límite que resulte necesario para garantir a estabilidade da praia e a defensa da costa”.  Abrése asi a porta á urbanización en complexos dunares como os de Limens, Barra, A Lanzada, Areabrava, Corrubedo, as Furnas, Ancoiradoiro, Louro, Carnota, Trece, Traba, Baldaio, Doniños, San Xurxo, Valdoviño, Santa Marta de Ortigueira, Viveiro ou Foz, simplemente con demostrar que non periga a estabilidade da praia avanzando a liña que pode ser de propiedade privada.  Redúcese tamén notablemente a protección das praias urbanas nas que se poderán ampliar as instalacións hoteleiras (chiringuitos), establecer outros usos (ex. instalacións deportivas) ou realizar actividades turísticas e espectáculos de diverso tipo.

Xunto a esa redución do que se entende por dominio público e a desproteción de tramos de costa como os urbanos, a lei inclue unha amnistía pola que de xeito totalmente arbitrario exclue do dominio público unha serie de núcleos de poboación e a Illa de Formentera –na que ten fortes intereses económicos o ex-ministro do PP Abel Matutes-.  Entre estes núcleos están o galego de Moaña pero quedan en cambio sen resolver os problemas existentes en asentamentos tradicionais na costa noutros puntos como Marín ou a Illa de Arousa, nunha clara mostra da aleatoriedade e ausencia dun criterio transparente para esa amnistía e as sospeitas de intereses pouco limpos.  Ábrese ademáis con ese precedente a espita a novas amnistías.

O segundo grande eixo de redución de protección da costa realízase pola vía do cambio efectuado nas condicións para o uso do dominio público por parte de particulares e empresas.  A posibilidade de usar privativamente a costa para actividades industriais e económicas (fábricas, hoteis, piscifactorías, conserveiras...) ou para usos residenciais, impedindo o uso común xeral gratuíto e público de toda a cidadanía, facilítase e alóngase.  As concesións para o uso excluínte de espazos costeiros, que son de todos e todas e estaban a punto de caducar en 2018, poderán prorrogarse dándolles un carácter que previsibelmente as fará perpétuas.  Prórrogas de ata setenta e cinco anos máis que consolidan “de facto” a apropiación privada de terreos públicos porque dificilmente será reversibel unha situación consolidada por un uso continuado e ininterrumpido que durará, finalmente, máis dun século.

Esta contra-reforma privatizadora do litoral é a que pode permitir a ENCE consolidar a súa posición na ría de Pontevedra logo de perder xudicialmente contra asociacións cidadás APDR e Salvemos Pontevedra ou contra o Concello de Pontevedra distintos xuizos sobre a súa irregular ubicación e os intentos de amparala mediante subterfuxios diversos e escuros entramados familiares entre responsabeis da Xunta e a empresa.

Acompaña toda esta desfeita unha preocupante recentralización competencial dándolle un limitado valor aos informes autonómicos para a decisión da continuidade de actividades económicas e industriais na costa e impedindo o exercicio das competencias estatutarias en relación coa ordenación do territorio.  Intromisións intolerabeis nas competencias autonómicas que fixeron que Asturias, País Vasco, Cataluña, Andalucía e Canarias recorreran ante o Tribunal Constitucional esta norma mentres o goberno Feijóo observa cómplice como se produce un auténtico atentado á protección dos valores ambientais da costa e ás competencias autonómicas sen sequera unha crítica.

Faro de Vigo 26.10.2014

Crise e emprego público: machadazo nos servizos de benestar das administracións autonómica e local

O inmenso impacto das políticas neoliberais de recorte nos servizos públicos no emprego público permite visibilizar de forma gráfica a magnitude dos recortes.  Algúns datos, engadidos a outras xa publicados aqui en distintas ocasións, que teñen moito que ver coa imposición centralizada dunha limitadísima taxa de reposición de efectivos como un mecanismo de control, poden poñer de manifesto o alcance desta política de derrubo dos servizos públicos.

Unha recente publicación do Banco de España aproxima datos sobre o impacto da crise no emprego público.

Aproximadamente o 50% do emprego público perdido na crise concéntrase na educación, sanidade e servizos sociais.  Dentro destes tres sectores a educación é a que sae pior parada co 56% do recorte, se ben é previsibel que o impacto da reforma local reduza a curto prazo aínda máis o emprego público en servizos sociais.  Non obstante no periodo 2007-2013 en educación, por exemplo, os cambios normativos para aumentar o número de horas traballadas fan que cunha contracción do emprego do 5,3% haxa un 1,5% máis de horas traballadas.

Fonte: MONTESINOS, PÉREZ, RAMOS; El empleo de las Administraciones públicas en España: caracterización y evolución durante la crisis. Banco de España 2014, documento ocasional 1402.

Outro dato relevante, especialmente nos últimos anos (2012-13), é que a maior contracción do emprego dase, principalmente, nas administracións autonómicas e, en porcentaxes algo inferiores, nas administracións locais.  Este dato é coherente co feito de ser de competencia autonómica os servizos ligados ao benestar que tanto teñen sofrido nesta etapa.  2013 foi un annus horribilis para o emprego nos servizos públicos de benestar autonómicos e o axuste parece non rematar.

Fonte: MONTESINOS, PÉREZ, RAMOS; El empleo de las Administraciones públicas en España: caracterización y evolución durante la crisis. Banco de España 2014, documento ocasional 1402

Entre 2013-13 o 85% da redución do emprego público é nas Administracións autonómicas e locais. No emprego público galego os datos dispoñibeis do IGE indican que entre 2009 e 2014 perdéronse sobre 2000 empregos en sanidade e 1500 postos docentes non universitarios.

Tamén ten interese saber que o recorte no emprego faise por dúas vías. Por un lado coa limitación no acceso. Isto é, non repoñendo ou facéndoo nunha porcentaxe ínfima (excepto en defensa) as vacantes por xubilación ou baixas definitivas. E en segundo lugar aniquilando o emprego temporal existente ata o momento.  De feito este periodo de crise ten suposto un recorte do 37% das prazas temporais que tiñan as administracións públicas.

Mentres que o recorte en educación pública ten unha correspondencia nun aumento do emprego na educación privada, os recortes en sanidade e servizos sociais non provocan un aumento no emprego neses sectores.  As fortes dificultades que están pasando moitas familias parecen levar, por tanto, a unha redución na calidade de vida renunciando a tratamentos, escolas infantís, atención en centros de día ou residencias para anciáns e a un claro retroceso dos dereitos sociais.

Fonte: MONTESINOS, PÉREZ, RAMOS; El empleo de las Administraciones públicas en España: caracterización y evolución durante la crisis. Banco de España 2014, documento ocasional 1402

Os efectos destes recortes en persoal xa se están percibindo no aumento das listas de agarda sanitarias, o peche de unidades escolares e sanitarias, o deterioro da calidade na atención a estudantes, doentes e dependentes.

No caso das universidades un estudo da CRUE é revelador en canto a outro efecto preocupante. O envellecemento dos cadros de persoal.  No caso galego o 50% do profesorado xa ten máis de 50 anos. Só o 15% está por baixo dos 40 (e estes nunhas condicións laborais precarias con contratos de interinidade, soldos baixos e sen perspectivas de mellora).  As repercusións da falta de renovación do cadro de persoal hanse percibir en breve e moi especialmente na actividade investigadora e na innovación.

Fonte: MICHAVILA, F., La Universidad española en cifras 2012, CRUE

Observatorio de políticas ambientais 2013

O Observatorio de políticas ambientais realiza anualmente unha avaliación e análise das políticas, lexislación e xurisprudencia ambiental da UE, o estado e as todas as comunidades autónomas. As crónicas reflicten os principais cambios, sentenzas do TC e do TS constituindo un traballo de referencia para coñecermos a evolución das políticas ambientais. Neste enlace poden consultarse os distintos volumes e, en particular, o último en aberto que é o correspondente a 2013.  Dende a primeira edición elaboro, ben soa ou en colaboración con J. Sanz Larruga da UdC, a crónica galega.

RECENTRALIZACIÓN. Información para federalistas e rupturistas

Só nas últimas semanas cambios normativos estatais ou sentenzas do Tribunal Constitucional ensanchan as competencias estatais reducindo ou dinamitando as autonómicas. En moitos casos a competencia estatal sobre as bases normativas é obxecto dunha ampliación desaforada amparando actividades de execución que inutilizan as competencias autonómicas.  Noutros o suposto interese supraautonómico actúa como catalizador da competencia estatal.

-Comercio. Liberalización de horarios nas áreas declaradas como de gran afluencia turística polo estado. Autorización única con validez estatal. RDL 8/2014

-Banca. Regulación dun Imposto sobre os depósitos bancarios cun tipo moi reducido para desactivar os autonómicos xa regulados. RDL 8/2014

-Fracking. A prohibición autonómica non é unha norma adicional de protección ambiental. Invasión das competencias estatais. STC 24.6.2014

-Agricultura. Centralización da consulta para determinar a condición de organización agraria máis representativa e eliminación da posibilidade de o ser cun resultado importante nunha soa comunidade autónoma. Lei 12/2014.

-Axencias de avaliación universidades. Recoñecemento dunha competencia de execución estatal básica. STC 26.06.14

-Defensa da competencia. Eliminación da competencia executiva autonómica para autorizar concentracións empresariais nun mercado xeográfico definido. STC 26.06.2014

-Formación ocupacional. Recoñecemento de competencias executivas ao estado que invaden as competencias autonómicas. STC 88/2014.

Democracia tan Agustín ou os problemas dos concelleiros non-electos en 10 puntos

• Porque chegamos aqui? Porque Gerardo Conde Roa, alcalde electo, foi condeado. Porque Albino Vázquez, Adrián Varela e Rebeca Domínguez dimitiron imputados. Porque sete concelleiros máis foron condeados cunha inhabilitación para o exercicio do cargo. Porque Paula Prado dimitiu para ser voceira do PP (cargo do que tamén dimitiu despois de aparecer nas conversas da Pokemon).
• Cantos concelleiros do PP quedaban? Catro (Currás -imputado-, Reyes Leis e L.Meijide e Rosende, ámbolos dous substitutos dalgún dos dimisionarios).
• Non quedaban persoas na candidatura que o PP presentou ás eleccións? Si. Desde o posto 18 ao 25 da lista máis os catro suplentes quedaban 11 persoas (restando unha falecida) para cubrir os 9 postos vacantes.

• Que di a Constitución? Artigo 140(...) Os concelleiros serán elixidos polos veciños do municipio mediante sufraxio universal, igual, libre, directo e secreto, na forma establecida pola lei. Os alcaldes serán elixidos polos concelleiros ou polos veciños.
• Que cuestiona o BNG? A constitucionalidade do artigo 182 da Lei Orgánica Electoral (LOREG) que permite a existencia de concelleiros non electos.
• Porque? Porque as leis están sometidas á Constitución e resulta claro que esta non abre ningunha posibilidade para os concelleiros non seren elexidos directamente polos viciños mediante sufraxio directo.
• Porque é posibel que se declare a inconstitucionalidade do artigo 182 da LOREG? Porque o Tribunal Constitucional xa ten declarado inconstitucionais outras previsións en relación cos concelleiros non electos.  Os concelleiros non electos non poden ser alcaldes (STC 125/2013, de 23 de mayo de 2013), nin tampouco ser membros da Xunta de Goberno local (STC 103/2013, de 25 de abril de 2013) porque se incumpriría o principio de lexitimación democrática destes postos e órganos. 
• E logo porque se utilizou este artigo da LOREG ata agora? Porque ninguén cuestionou a constitucionalidade do nomeamento de concelleiros non electos.
• Para que se introduciu esta previsión na LOREG? Para poder cubrir as vacantes nos concellos afectados polo terrorismo. A brevísima Exposición de motivos da Lei que modificou a LOREG é nítida: “Hacer efectiva la voluntad política expresada por quienes tienen plena confianza en que el sistema democrático garantiza la adecuada convivencia de nuestra sociedad, y con ello el derecho que la Constitución otorga a todos los ciudadanos, obliga a modificar determinadas normas de nuestro ordenamiento jurídico de manera que se permita hacer realidad la decisión de aislar a los terroristas, garantizando una mayor eficacia en el uso de los recursos de los que puede disponer nuestro sistema político”.
• Dábase esa excepcionalidade en Santiago? Non. Agustín Hernández recoñeceu en declaracións públicas que a única razón para os 11 candidatos do PP votados pola cidadanía renunciar é o puro cálculo político e a conformación dun equipo nomeado a dedo entre persoas máis afíns.

Declaracións de Agustín Hernández a La Voz de Galicia

Crónica lexislativa de Galicia 2013 Revista Llengua i Dret

"En todas as frontes segue a producirse un profundo proceso de involución na protección do galego. Se o ensino segue sendo un ámbito moi preocupante cunha ofensiva dupla do goberno estatal e autonómico, o certo é que non existen moitos lugares solleiros para a lingua en 2013 se exceptuamos a boa nova do dominio .gal, curiosamente froito dunha iniciativa da sociedade civil". 
Revista Llengua i Dret, n.61, xuño 2014

Os datos do emprego público: menos empregados nos servizos públicos e os paradoxos da centralización na sombra

Se quixeramos facer un resumo dos datos do último Boletín Estadístico do Persoal ao servizo das Administracións públicas que se publica semestralmente (datos de xaneiro de 2014) podería ser o seguinte:

1. Segue o recorte de empregados nos servizos públicos ligados ao estado social (sanidade, universidades...). Malia un leve repunte no ensino non-universitario -debido a que varias Comunidades Autónomas fixeron convocatorias de emprego despois de varios anos de tapón con graves consecuencias nas escolas e institutos-, a sanidade, as universidades e, probablemente, os servizos sociais municipais perden empregados públicos.

2. Na distribución por niveis territoriais o emprego público estatal experimenta este ano un pequeno descenso que non impide que sexa o ámbito territorial con menores descensos en todo o período da crise.  A Administración Xeral do Estado e organismos estatais apenas perderon 14.000 empregados desde 2009, un 5,8%; mentres que os Concellos perderon un 14% do emprego e as Comunidades Autónomas un 16%.

3. Curiosamente o persoal de xestión burocrática estatal sigue sendo superior ao de todas as comunidades autónomas xuntas.  Se se separa do emprego público autonómico o elevado número de empregados encargados dos servizos públicos (sanidade, educación...) vese que as oficinas de ministerios, Axencia Tributaria, etc. ocupan a 220.000 efectivos en tanto que as oficinas autonómicas das 17 comunidades contan en total con 216.000 efectivos.  

A que se dedican os 8831 empregados do ministerio de agricultura, sendo as competencias exclusivas das comunidades autónomas, ou os 6.562 empregados do ministerio de educación non docentes é un deses paradoxos dun estado descentralizado con altas doses de ficción entre o que din os Estatutos de Autonomía e a realidade centralizadora.

4. Os concellos, aínda que recuperan algo de emprego, seguen con case 80.000 empregados menos que en xaneiro de 2009 no momento cun pico de emprego máis elevado.  Son case 14 puntos de descenso que pode ser atribuíbel aos recortes nas prestacións e servizos sociais municipais.

5. Nas universidades cae novamente o número de persoal (-3173), algo máis dun 2%, e o número de profesorado en réxime laboral (46.974) supera o número de profesorado funcionario (45.463).  O avance da laboralización é un reflexo claro da precarización no emprego na docencia universitaria na que a taxa de reposición está xeneralizando a figura fraudulenta do profesor interino para cubrir necesidades estabeis.  

6. Non hai estatísticas da temporalidade no emprego público nin dos contratos a tempo parcial en ámbitos, por exemplo, como a sanidade ou as universidades, que permitirían apreciar como as administracións públicas estan convertíndose nun nicho de precarización que as enmendas do proxecto de Lei de Racionalización do Sector público quere consolidar.

As prestacións sociais blindadas polo PP: a educación en castelán e a atención sanitaria na privada

A reversibilidade dos dereitos sociais nun contexto de crise é unha mostra máis da necesidade de superar este marco constitucional.   As prestacións sociais son hoxe coma un acordeón cun fol que abre ou pecha ao arbitrio das reformas lexislativas e orzamentarias e sen o amparo constitucional que teñen outras previsións que comprometen o orzamento, caia quen caia, como é o pago da débeda do artigo 135.  Por iso é preciso camiñar cara unha blindaxe dos dereitos sociais co principio de non regresión como guía.

En 1998 a Lei da Xurisdicción Contencioso-Administrativa daba un paso adiante no control da actividade administrativa permitindo a fiscalización xudicial da inactividade da Administración.    Xa non só se podía demandar a revisión de decisións administrativas senon tamén a ausencia de actividade.  Porén ese control xudicial estaba sometido a uns condicionantes que limitan o exercicio dos recursos. Só as prestacións incondicionadas poden ser obxecto de reclamación (ex. un complemento retributivo recoñecido, unha praza nun centro de día asignada, unha bolsa concedida).

• Artículo 29. 1. Cando a Administración, en virtude dunha disposición xeral que non precise de actos de aplicación ou en virtude dun acto, contrato ou convenio administrativo, estea obrigada a realizar unha prestación concreta en favor dunha ou varias persoas determinadas, quen tivera dereito a ela pode reclamar da Administración o cumprimento desa obriga. Se no prazo de tres meses desde a data da reclamación, a Administración non tivera dado cumprimento ao solicitado ou non tivera chegado a un acordo cos interesados, estes poden deducir recurso contencioso-administrativo contra a inactividade da Administración.

A lexislación que regula prestacións sociais con moita frecuencia evita a fixación de prestacións ou estándares de prestación concretos e deste xeito é complicado reclamar frente á inactividade.  Se as normas non establecen parámetros de cumprimento incondicionados (número de prazas comprometidas; dereito a unha determinada prestación se se cumpren uns requisitos establecidos; distancia máxima dos servizos públicos -sanitarios, educativos-; contía fixa da prestación...) é fácil que as prestacións sociais ensuman...por inanición.  Se non hai un recoñecemento legal dun dereito a ter a escola nun radio de proximidade preestablecido, a gozar dunha bolsa sempre que se conte cuns determinados requisitos, ao salario da liberdade se hai unha situación de violencia de xénero, o simple cambio de destino dos orzamentos pode facer retroceder décadas as prestacións e dereitos sociais.  O PP na inmensa operación de derrubo do estado social está reducindo á súa mínima expresión as prestacións deixando no esquelete os dereitos sociais cun, só teórico, recoñecemento constitucional.

Mais o mesmo PP campión do recorte social ten feito movementos para blindar certas prestacións no eido social. Prestacións que serán esixibeis xudicialmente e que se garanten orzamentariamente, mesmo comprometendo orzamentos alleos (os das comunidades autónomas onde non gobernan).

A LOMCE garante, e un decreto desenvolverao cun rapidez, que as persoas que queiran recibir educación monolingüe en castelán, saltándose a normativa educativa autonómica onde haxa un modelo de inmersión, poderán reclamar o pago do ensino na rede privada.  Igualmente Feijóo, nunha medida que se enmarca nesa operación de privatización da sanidade que leva a que Galicia sexa a terceira comunidade autónoma con maior grao de privatización sanitaria, promoveu unha Lei de Garantías Sanitarias que non é outra cousa que un artificio para desviar doentes ás privadas.   Cando a lista de agarda supere unha determinada duración recoñécese un dereito á asistencia sanitaria...na privada.  

O PP, en definitiva, non garante dereitos sociais, blinda o gasto público na educación e sanidade privada.

Sermos Galiza 27.06.2014

A galiña, o ovo, a privatización e a desfeita. "Depende de ti"

A Conselleira de Facenda vainos poñendo sobre aviso de novos recortes nos servizos públicos dicindo que as prestacións básicas están en perigo. Como non podía ser menos non é culpa das decididas políticas PPopulares de privatización e recorte de dereitos que fan que Galiza sexa, por exemplo, a terceira comunidade autónoma con maior grao de privatización da súa sanidade. A culpa é da teimosa tendencia galega a dispersarse polo territorio e a non menos teimuda tendencia a envellecer.
Esquece a conselleira o desbaldimento de recursos públicos na privatización do servizo de esterilización (160 millóns de euros), na contratación de alta tecnoloxía sanitaria (73 millóns que poden chegar a 200 co canon), na privatización dos servizos do CHOU (225 millóns de euros), na construcción do hospital de Vigo coa fórmula público-privada (+1100 millóns de sobre-custe).
Non se lembra tampouco de que foron eles os que puxeron en risco as prestacións básicas coas póliticas de desmantelamento de servicios sociais como consecuencia da Lei de Sostibilidade e Reforma local que vai eliminar servizos municipais de axuda no fogar, escolas infantís, centros de día, atención a mulleres maltratadas ou atención a situacións de emerxencia social como denunciou insistentemente o BNG.
Vellos e dispersión xeográfica son o ovo ou a galiña?  O envellecemento poboacional e a existencia de moitos núcleos, cada vez menos, poboados é a causa de que os servizos básicos estean en risco? Ou temos cada vez menos xente nova e unha estrutura territorial máis difícil de atender pola ausencia de políticas activas que ordenen o territorio e xeren empregos?
Temos unha poboación envellecida porque no canto de políticas que activen os nosos sectores produtivos (agro, pesca, monte, industria, naval) queren que vivamos de ser un parque temático subvencionado por desmantelar os seus sectores produtivos. Porque no canto de investir en innovación, reducen o gasto público en I+D e perden a metade dos cartos do Fondo tecnolóxico. Porque no canto ter unha rede de servizos e prestacións públicas que creen emprego, melloren a calidade de vida da xente e favorezan a natalidade, desmantelan os servizos. Temos unha poboación envellecida, en fin, porque a xente moza (máis de 100.000 nos últimos cinco anos) ten que montar a súa vida en Madrid, Londres, México DF ou Hamburgo, porque aqui non ten futuro.



Temos unha dispersión xeográfica que non se vai solucionar sen política de ordenación do territorio coordenada coa de infraestruturas, servizos, urbanística.  Que non se vai corrixir coa centralización provincial dos servizos nas deputacións, da xustiza coa reforma da planta xudicial. Sen políticas activas que mobilicen as terras como pretendía o Banco de Terras.
Temos un país que precisa algo máis que un goberno que nos diga que facer fillos/as depende de nós.

Depende de nós frear tanta desfeita. 

Recorte de dereitos fundamentais e liberdades. XXXI Semana Filosofía de Pontevedra

Podedes ver o vídeo da intervención premendo neste enlace

CHOU. A privatización que non cesa

A decisión do Tribunal Administrativo Central de Recursos Contractuales de paralizar o macroconcurso para a privatización da xestión de servizos na sanidade pública  no hospital de Ourense pon só un punto e seguido no insistente rumbo de privatización da sanidade en Galiza.  Punto porque impide seguir adiante con esta contratación en concreto. E seguido porque a Xunta de Galicia manifestou que só será unha parada para coller impulso e que procederá rápidamente á división en tres contratos para continuar coa privatización (limpeza, seguridade e mantemento).

A contratación privada da alta tecnoloxía sanitaria, os laboratorios, unha boa parte da atención sanitaria na área de Vigo, o desvio das urxencias e a atención ás listas de agarda (que logo chegará como consecuencia da recente aprobación da Lei de Garantías Sanitarias) son só algúns dos anacos máis recentes do inxente pastel que ten situada xa a Galiza á cabeza das comunidades autónomas na privatización sanitaria só detrás de Madrid e Cataluña.

O caso do Complexo Hospitalario de Ourense (CHOU) é ben significativo xa que presenta unha boa parte dos problemas que se sinalaban no Informe da Comisión Nacional da Competencia sobre a privatización sanitaria en relación coas privatizacións sanitarias. A nada sospeitosa Comisión Nacional da Competencia sinalaba que unha boa parte dos procesos de privatización da xestión da sanidade pública encubrían prácticas opacas nas que claramente se albiscaban concursos amañados e nulos beneficios en termos de calidade asistencial. 

Sucesivamente as empresas forzaron que o concurso de 150 millóns de euros do CHOU quedara deserto nun primeiro momento para pasar ao procedemento negociado sen publicidade fóra da luz pública.  Mesmo así a voracidade empresarial non foi axeitadamente satisfeita polo que o novo fracaso levou á Xunta a facer os dous movementos habituais nestes casos: aumentar a contía a 225 millóns e alongar a concesión a 15 anos.   Tambén flexibilizaba las cláusulas económicas e concedía á adxudicataria "cómodos prazos para aportar os 14 millones destinados ás obras de ampliación do complexo" que eran a finalidade primeira desta privatización. Un negocio de 225 millóns de euros a cambio dun investimento de 14 en cómodos prazos. Nestas condicións Fomento de Construcciones y Contratas (FCC) tivo a caridade de asumir tan pesada carga que é a que agora o Tribunal Administrativo Central de Recursos Contractuais impide.

Cales eran algunhas das críticas facía a conspícua Comisión Nacional da Competencia ás privatizacións sanitarias? 

• "Participación alarmantemente reducida de empresas", 
• Non "optar, sempre que sexa posibel, polo procedemento aberto nas licitacións, ao ser o más favorecedor en termos de competencia" 
• "Evitar que a licitación de varios servizos nun único contrato reduza o número de posibeis adxudicatarios""
• Non "adecuar a duración dos contratos ao tempo preciso para amortizar os posibeis investimentos".

Para quedar pampa da sorprendente similitude entre estas analíses e a privatización dos servizos do CHOU (falta de concorrencia, procedemento negociado sen publicidade, todos os servizos nun paquete e unha elevada duración do contrato)

Todo iso sen esquecer  os problemas que apuntaba o Informe en relación coa acceso privilexiado á información, o acortamento de prazos para que só as empresas "informadas" poidan presentar ofertas ou a omisión de criterios de calidade na atención aos doentes para medir a eficacia do servizo.

Fronte a estas evidencias o goberno Feijóo axita insistentemente a propaganda.  O certo é que unha boa parte do orzamento público de sanidade está hoxe en mans de empresas privadas sanitarias e construtoras. E o deterioro da atención pública é constante con reducións de persoal, material e prestacións alarmantes.

“Trade irritants”. Se irritan é porque proen

Anuncian a UE e EEUU a inminente sinatura da Asociación Transatlántica de Investimento e Comercio (TTIP, nas siglas inglesas).  Un tratado de libre comercio co que avanza imparabel a demolición da arquitectura normativa de protección dos dereitos sociais, ambientais, de saúde pública e a súa protección xudicial.  Un acordo que asegura a barra libre ás grandes corporacións para realizar os seus negocios nun amplísimo marco xeográfico e que, posteriormente, buscará extenderse alén das fronteiras europeas e norteamericanas.  Un documento redactado con opacidade e en roldas segredas de negociación, feito denunciado por diversas organizacións europeas ante o Ombusdman e o Parlamento Europeo, e con implicacións sumamente perigosas como alertaron máis de 200 organizacións da sociedade civil europea.

Cunha linguaxe políticamente marcada as dúas partes puñan o foco nos denominados "trade irritants" (irritantes dos intercambios).  Que lles proía aos negociadores librecambistas?. Os irritantes dos intercambios xa non son hoxe os inofensivos aranceis que poden limitar a comercialización de productos noutros países. As grandes corporacións esixen o desmantelamento de todos os obstáculos, esencialmente normativos e administrativos, que poidan limitar a súa expansión.  O que lles proe é esencialmente a democracia é o que esixen é o desmantelamento da capacidade dos gobernos regular os mercados para defender intereses públicos (seguridade alimentar, tutela ambiental, sáude...).

O acordo busca abrir o gorentoso pastel da contratación pública ás empresas trasatlánticas e pon o foco sobre as "cargas" administrativas que poden obstaculizar os intercambios. Estas irritantes cargas xa teñen sido obxecto de ataque ao abeiro doutros tratados con claúsulas semellantes ás que agora se lle quer dar carta de natureza.  Así grandes corporacións como Chevron, Philip Morris ou Vatterfall usaron tratados con previsións equivalentes para esixir indemnizacións multimillonarias pola decisión de suprimir a enerxía nuclear en Alemania, a obriga de comercializar o tabaco sen publicidade de marca en Australia, a protección de espazos naturais frente á minaría ou o fracking en Canada ou a normativa limitando a presenza de substancias nocivas en produtos alimentares.  

O Far-West normativo está aqui e a UE, co coro de lacaios de EEUU facendo reverencias, ponlle tapete vermello a un asalto sen precedentes ao sistema democrático.

Un asalto á democracia que se consuma co establecemento dun mecanismo tóxico de resolución de discrepancias (investor-to-state dispute settlement) á marxe dos sistemas xudiciais estatais. Europa acepta incorporar un instrumento típico dos tratados de comercio con estados fallidos ou subdesenvolvidos sometidos que lle permite ás grandes corporacións denunciar as normas e decisións que entendan que poñen en perigo os seus investimentos esixindo estratosféricas indemnizacións.  Unhas denuncias que serían resoltas á marxe do sistema xudicial por avogados corporativos.

Un botón fai mostra para apreciar o alcance que pode ter este mecanismo extra-xudicial de resolución de conflitos.  A empresa sueca Vattenfall, que actualmente mantén aberto un asunto esixindo 700 millóns pola decisión alemá de 2011 de adiantar o peche das súas centrais nucleares, previamente litigara tamén contra Alemania demandando unha compensación de 1400 millones de euros polo establecemento de normas ambientais de restrición do uso e verquido de auga de refrixeración para as centrais térmicas de carbón que a compañía estaba construindo no río Elba afirmando que irían contra as seguridades dadas polas autoridades públicas obstaculizando a súa viabilidade económica. Este asunto pechouse en agosto de 2010 cun acordo segredo entre as partes e posteriormente organizacións ecoloxistas denunciaron unha relaxación dos estándares ambientais. 

Convirtamos pois aos perigosos trade irritants nun motivo de irritación cívica. Esta é unha das principais cuestións que está na axenda europea e, como lembraba Ramonet, a vontade cívica para frear este inmenso desafío ten que ser un elemento central no debate das próximas eleccións europeas.

SERMOS GALIZA 15.03.2014

Investigación e lingua. Propostas para a mellora da presenza do galego na actividade científica

As Universidades galegas xa teñen nas súas páxinas o estudo que realicei logo de que a Comisión Interuniversitaria de Política Lingüística entendera preciso avaliar a presenza do galego na actividade investigadora e propoñer medidas de mellora.  Con Investigación e lingua. Propostas para a mellora da presenza do galego na actividade científica tentamos estudar algúns dos problemas que presenta o uso do galego na actividade científica e dar chaves para introducir cambios que incrementen a moi reducida presenza do galego na investigación.  Nestes días sae tamén en papel.

Preme nalgunha destas ligazóns se queres consultalo:

USC 

UdC

UVigo

Pokemon. Privatizacións e corrupción

Ilustración de Luis Davila  " O Bichero"

"¿Tenéis problemas?"

"Para extender nuestro poder más allá del espacio exterior" 
Lemas Pokemon

Cousas que confirma a instrucción do caso POKEMON
1. A privatización da xestión de servizos abre un campo gorentoso que fomenta as prácticas corruptas

2. A xestión privada non é máis eficiente, máis limpa, nin mellor para a cidadanía. O pago do beneficio empresarial e cazos varios necesariamente implica que os cartos de todas e todos acaban nos petos duns poucos e non en mellorar os servizos.

3. Os pasos dados polo PP para ampliar o campo da privatización (reforma local e servizos locais, sanidade...) blindándoa coa imposibilidade de aumentar gasto ou contratar empregados públicos só van multiplicar estas prácticas.

4. A liquidación que pretenden dos espazos de control político, contabel e cidadá (Parlamento galego, Consellos de Contas, Valedores) coa disculpa do aforro só están dirixidos a aumentar a opacidade. A ofensiva de Feijóo e Cospedal contra os Parlamentos autonómicos, o informe CORA que recomenda a demolición dos órganos de control ou a fusión dos organismos reguladores buscan unha combinación de inoperancia por colapso e facilitar coa unificación centralizada o control das grandes corporacións sobre eles.

5. O aumento das taxas xudiciais pecha o círculo da indefensión. O abono de 200 a 1200 euros na orde contencioso-administrativa é claramente disuasoria á hora do control das ilegalidades, arbitrariedades ou as desviacións de poder na adopción de decisións de privatizacións, contratacións...

MONCLOA S.A. O Canal de Panamá como parábola

O caso do Canal de Panamá e a empresa SACYR volve a poñer enriba da mesa de xeito descarnado o modelo económico neoliberal do PP. Ministras que traballan de comerciais para as grandes corporacións, cartos públicos avalando a empresas privadas, chantaxes corporativas a países soberanos e privatización de instrumentos públicos. Unha posta ao servizo das grandes corporacións do entramado institucional e do orzamento nunha dinámica de espolio dos recursos públicos e socialización das perdas privadas.

Tan pronto saltou a noticia Ana Pastor, hai nada solícita rescatadora das perdas dos consorcios da banca e construtoras xestoras das autopistas madrileñas quebradas, convertiuse na dilixente comercial da construtora SACYR. O indisimulado carrusel xiratorio de executivos de grandes corporacións enganchados aos gobernos populares para traballar para os seus e nuns anos voltar ao mol colchón privado (Agustín Hernández, Guindos, Morenés, Güemes...) chucha sen tregua o orzamento público. As vacas flacas das grandes infraestruturas son substituídas pola ampliación do ámbito de negocio ao seguro mundo das concesións públicas en sectores que nunca han fallar (lixo, auga, sanidade, servizos sociais) e unha internacionalización con trazas coloniais.  Aí están os diarios oficiais para blindar de xeito perdurabel a cota de negocio. E onde estea unha boa concesión obtida por mecanismos pouco transparentes e inxustificadamente prolongada, como denuncia a nada sospeitosa Comisión Nacional dos Mercados e da Competencia,  o falso ídolo da competencia pode ser sacrificado sen dor. 

O affaire panameño ten todos os ingredientes da política popular. Ao mesmo tempo que a ministra pastoril coidaba o pesebre soubemos que SACYR ten as costas ben cubertas para os seus incumprimentos por un seguro da empresa pública CESCE que avala os 400 millóns de dólares de fianza depositados polo consorcio construtor.  En definitiva, que se houber unha resolución do contrato a fianza pagaríase con cartos maioritariamente públicos.

Tirando un chisquiño do nobelo chegamos a que esta aseguradora, con capital maioritariamente público, está adicada a avalar o risco da internacionalización de empresas e que en 2012 tivo case 30 millóns de euros de beneficios. Mais o PP acaba de iniciar o ano emprendendo o proceso da súa privatización.  Desbaldindo instrumentos públicos entrega a cuarta maior aseguradora europea en seguro de crédito como gorentoso agasallo para o insaciabel sector financeiro.  

Para iso tivo que salvar o, pequeno, obstáculo de cambiar a normativa.  En menos de catro meses terá recorrido de xeito expeditivo e en petit comité o trámite parlamentar a Ley sobre cobertura por cuenta del Estado de los riesgos de la internacionalización de la economía española pola que se abre a porta a esa privatización dun instrumento da política económica exterior.  As empresas, abandeiradas do liberalismo para o que lles conven, seguirán emprendendo a aventura exterior con rede, unha cobertura do risco por conta do Estado. Mais os beneficios que poider xerar esa actividade de aseguramento serán agora aproveitados polas empresas privadas que xestionen o sistema facéndose coa maioría do capital de CESCE.  O proxecto de lei a piques de aprobarse garante que a "cobertura por cuenta del Estado de los riesgos asociados a la internacionalización se realizará a través de un Agente Gestor con quien se celebrará un Convenio de gestión sin que sea necesaria la naturaleza pública de aquel".  O paraíso neoliberal. Os nosos cartos aos servizo das súas aventuras empresariais co Estado como avalista, unha empresa pública rendibel privatizada e un benéfico anxo-xestor que cobrará unha remuneración por esta actividade que ata agora viña desenvolvéndose con beneficios no ámbito público.  A normativa tamén compromete a non competencia pública aplicando un principio de subsidiariedade polo que o Estado non poderá cubrir os riscos susceptibeis de ser cubertos pola iniciativa privada.

Moncloa S.A. está inmersa nun completo programa de reformas normativas, institucionais e territoriais para facilitar un control centralizado dos recursos públicos que acaban nese inmenso sumidoiro que son as empresas da contabilidade B dos papeis de Bárcenas. Mentres que o ministro Soria acompañaba a Repsol a Arxentina a defender os seus intereses comerciais, Repsol decidía contratar buques no extranxeiro sen ter en conta a difícil situación do sector naval. O capital non ten patria, pero si ten PPartido.

SERMOS GALIZA, 5.1.2014