A nulidade do discurso lingüístico do PP

As sentenzas do Tribunal Superior de Xustiza de Galicia declarando ilegais os preceptos centrais do Decreto de plurilingüismo de 2010 e desestimando paralelamente as pretensións de Galicia Bilingüe, deben servir para abrir novos camiños de recuperación de espazos para o galego, nomeadamente no ensino. 

O 5% anulado, nesa innovadora forma de valorar ao peso os fracasos xudiciais, é o cerne do discurso lingüístico do PP. Ven acompañado tamén dunha extensa motivación (un 80% en cifras propias con idéntica validez) que achega argumentos relevantes para esixirmos un cambio radical no enfoque da normalización no ámbito educativo.
En catro titulares os fallos establecen que: 1. Non son legais as consultas. 2. A administración educativa non pode abdicar das súas competencias de fixación da programación educativa. 3. O ensino debe conseguir o obxectivo de reequilibro das linguas. 4. Non existe liberdade de opción lingüística e o uso oral e escrito do galego é condición necesaria para a adquisición do coñecemento.

A liberdade para ignorar non se avala nas sentezas. O dereito para as familias impoñer por maioría unha lingua tampouco. Nin existe un dereito de opción lingüística do estudantado que permita saltar a programación educativa usando nas manifestacións orais e escritas unha lingua distinta da que está prevista como lingua vehicular da materia, nin existe a posibilidade de que unha votación das familias se erixa no elemento que determine a lingua no primeiro ensino. "Unha cousa é que as familias deban colaborar para lograr unha educación de calidade e outra moi distinta é que a Administración educativa poida abdicar da súa potestade de ordenación xeral do ensino, que lle corresponde en exclusiva, abandonando a súa responsabilidade á hora de garantir que os nenos reciban o primeiro ensino na súa lingua materna" expón taxativamente o TSXG.  No que respecta á liberdade de opción argumenta que "non facilita a adquisición da destreza esixida ao alumno na lingua propia desta Comunidade Autónoma desde o momento en que se lle permite que non fale ou escriba na lingua galega cando é esta a propia da área, materia ou módulo. Ademais, non chega a explicarse o trato diferente en relación coas linguas extranxeiras, respecto ás que se exclúe aquela liberdade de opción por parte do alumnado".

O TSXG é claro marcando, novamente, os dous eixos que teñen presidido a xurisprudencia sobre a presenza da lingua no ensino as últimas décadas.  Por unha banda a inexistencia dun dereito de liberdade de elección de lingua que se derive do dereito á educación. Por outra banda a responsabilidade da administración educativa de determinar os contidos educativos que teñen que encamiñarse ao obxectivo de igual competencia nas dúas linguas oficiais.  Non hai máis liberdade lingüística que a que proporciona o coñecemento.  A ignorancia non fai libre e os poderes públicos deben deseñar a programación educativa para conseguir que as nenas e nenos sexan quen de usar con igual destreza galego e castelán.  

Unha igualdade na competencia que o TSXG deixa claro que non ten que ver co "equilibrio", antes ben ao contrario, coa corrección da desigualdade histórica na que se atopa o galego e que, sinala, <<compre suliñar que "equilibrio" non remite necesariamente á acepción matemática de "igualdade", senón que a interpretación semántica, contexto e realidade social imposta polo artigo 3.1 do Código civil conduce máis ben ás nocións de contrapeso, harmonía, ponderación e ecuanimidade, axustadas á plasticidade e dinamismo do fenómeno lingüístico>>.  En definitiva, que ten que ver coa valoración que eses mesmos poderes públicos deben efectuar en cada momento da situación sociolingüística impulsando con medidas de presenza no ensino á que se atope nunha situación máis feble. É a Xunta de Galicia, consecuentemente, e non as familias, a que ten a obriga de avaliar a situación do galego e o castelán na sociedade e o nivel de competencia lingüística dos nenos e nenas e, froito desa valoración, tomar as decisións que procedan para corrixir os desequilibrios que se manifesten.  Unhas decisións nas que claramente os estudos sociolingüísticos existentes, as fontes estatísticas, os ditames técnicos que poidan aportar institucións como a RAG e a perspectiva pedagóxica que fornecen movementos de renovación pedagóxica (NEG ou ASPG), colectivos docentes como a CGENDL ou os membros do Consello Escolar de Galicia, son elementos que deben terse en conta para que os criterios lingüísticos e pedagóxicos, e non os prexuízos, sexan os que informen as decisións sobre o curriculum educativo.

Xustamente, a coherencia con ese criterio e a asunción do papel que lle corresponde a cada un dos poderes públicos, é o que fai que a xustiza non anule a distribución concreta de materias que fai o Decreto. Iso correspóndelle ao poder político non aos xuices.  Así afírmase que "aínda que caben desenvolvementos de tal principio de diferente alcance e intensidade, a redacción do precepto regulamentario (...) constitúe unha das opcións legalmente posibles". Mais esta determinación non pode realizarse de xeito arbitrario. A propia sentenza mostra á cidadanía as vías polas que poderá contrastarse se os obxectivos de correción dos desequilibrios se cumpren e as políticas que son esixibles.  Por un lado apunta a sentenza ás medidas de fomento que teñen que complementar as determinacións do curriculum educativo: materiais, libros de texto e actividades en galego e existencia de equipas de normalización lingüística.  Por outro incide na relevancia dos  proxectos lingüísticos dos centros para avaliar e "facer o seguimento dos resultados que se desprendan da súa aplicación coa finalidade de adoptar, de ser o caso, as medidas necesarias para garantir que o alumnado adquira de forma oral e escrita a competencia lingüística propia de cada nivel e etapa nas dúas linguas oficiais de Galicia".  E tamén, remitíndose ao establecido na disposición adicional 5ª do decreto, que establece a realización anual de avaliacións dos resultados sinala non estaríamos celebrando este trunfo das teses que defendimos conxuntamenteque deben servir para deseñar as actuacións para a mellora do cumprimento e para a adaptación dos obxectivos.

Eis o camiño que temos por diante. Garantir a presenza do galego no primeiro ensino. Impedir a desaparición do galego nas contornas castelán falantes. Afirmar o inequívoco papel normativo que ten a Carta Europea de Linguas Rexionais e Minoritarias obrigando á existencia de liñas en galego en todos os niveis educativos para as familias que o desexen.  Impulsar que os proxectos lingüísticos dos centros fagan un seguimento dos resultados e prevean medidas para conseguir o obxectivo de igualdade das linguas. Esixir que se realicen as avaliacións que determina o decreto para o que compre un deseño dos criterios rexido por premisas pedagóxicas e sociolingüísticas.  Coñecer e facer seguimento deses resultados.  

Un camiño para o que debemos recuperar as alianzas tecidas en 2010, que xa conseguiran cambios substanciais no decreto con respecto ás Bases presentadas en decembro de 2009,  porque estes fallos, en definitiva, son un trunfo do activismo cooperativo, da persistencia combativa e do esforzo argumentativo na defensa da lingua. Sen a confluencia de colectivos de defensa da lingua, sindicatos, movementos de renovación pedagóxica, institucións e a cidadanía nun obxectivo común, fallaría o impulso necesario para esta vitoria.  Sen a construción dun discurso fundamentado que deslexitimara a propaganda do PP, a viabilidade dos recursos veríase eivada.  Sen o empeño amosado pola Mesa, Queremos Galego, a CIG, o STEG e a RAG co seu compromiso militante ata o final, non estaríamos celebrando este trunfo das teses que defendimos conxuntamente.

Un camiño tamén que agora volve ao punto de inicio: a separación do PP dos consensos construídos de impulso da normalización lingüística reflectidos no anexo do Decreto de uso do galego de 2007 que recollían os obxectivos do Plan Xeral de Uso da Lingua Galega de 2004.  Agora que o cerne do seu discurso mostra a súa nulidade compre que o goberno que inicia a nova lexislatura supere o seu fracaso, que tamén é o da nosa lingua, e adopte medidas na dirección que apuntan as sentenzas.

SERMOS GALIZA 26.11.2012

Ante os ollos do mundo, Palestina sofre

                        Para Muddi e Sara que deixaron os xoguetes en Gaza e hoxe xogan en Galiza

Ante os ollos do mundo. Co beneplácito do xendarme mundial e a vergonzante aquiescencia europea, Palestina loita por vivir na terra de seu.

Unha terra comesta a bocados, fragmentada, usurpada por asentamentos xudeos ilegais, confiscada. Unha cidadanía sen dereito ao máis básico: liberdade, comida, sanidade, educación, luz.  Un lugar no que é posible morrer agardando a cruzar o muro ignominioso que separa a seres humanos dun hospital ante a inmisericorde vixianza dun soldado.  Un sitio no que o exército xoga ao “afundido” cos barcos de pesca que se alonxan da beira da praia. 

Nun esforzo pacífico, cidadáns do mundo, cidadáns galegos, forman parte da Frota da Liberdade que busca levar a Gaza subministros básicos lembrándolle ás conciencias democráticas que a inxustiza segue ahí. Que Palestina precisa dun presente en paz e a súa cidadanía dos dereitos básicos. Estas e outras accións que promove BDS Galiza buscan unha solución xusta para o pobo palestino.  Unha solución que pasa por poder comprar libremente comida, recibir axuda humanitaria, manter en funcionamento os servizos básicos, circular libremente, vivir na terra dos seus país e nais.

A nosa mirada non pode permanecer impasible ao continuo e metódico arrinconamento de Palestina convertíndoa nunha nación inviable. Sen terra, sen recursos, cunha poboación perseguida. Negándolle o que o pobo xudeo, e calquera pobo do mundo, sempre reclamou para si: liberdade, terra, dereitos.

Xornal de Galicia 4.6.2011

As Universidades ao pé do precipicio

Logo de varios anos de recortes orzamentarios que teñen colocado ás universidades e á investigación realizada desde o seu ámbito (sobre o 60%) nunha situación difícilmente reversibel, o esganamento orzamentario  compleméntase con durísimas medidas de selección do alumnado e redución do persoal.

As enormes diminucións orzamentarias nos fondos dedicados á universidade dentro do plan de financiamento na última lexislatura provocaron despidos e que non se renovaran contratos, severísimas reducións do gasto corrente ou diminucións escandalosas de compra de libros e de suscripción a revistas científicas que levaron mesmo a cortar a continuidade de coleccións que nin a guerra civil fora quen de romper.  Sen convocatorias de proxectos de investigación autonómicos e coas de persoal investigador (en formación, técnicos ou doutores) como unha caricatura do que foron algún día, a investigación estáncase.
A burbulla orzamentaria, comezada nos últimos mandatos do PSOE e mantida polo PP, cun financiamento da investigación cada vez máis polarizado cara os créditos á investigación, conduciu ás universidades a un endebedamento irresponsabel nunha carreira sen saída de infraestruturas, campus de excelencia e demais artefactos ligados á moda do emprendemento. Pincha agora coa crise e unha boa parte dos fondos de investigación (o 40% no último exercicio) quedan sen gastar precisamente porque non hai centro público de investigación que poida achegar a parte coa que debería complementar o orzamentado e financiar os intereses.

Fálase igualmente agora de reducir aínda un ano máis as titulacións -tres anos- nunha lóxica clara de redución da formación do estudantado e apertura dun mercado para os masters, cada vez máis selectivos económicamente debido á enorme subida das súas taxas e nos que, ademáis, concentra a súa oferta unha boa parte dos centros de ensino privados.  Con solícito apoio dos gobernos autonómicos Madrid ou Murcia brindan edificios públicos, axudas e apoio á implantación de universidades privadas.

No profesorado sucédense os recortes salariais (baixada do soldo, recorte da paga extra, impago de complementos autonómicos en Galicia e Madrid) e o empeoramento das condicións de traballo. Bolonia a custe cero ou como aumentar o traballo de xestión da docencia, empeorando a súa calidade e reducindo nun 20% a duración dos estudos.  Multiplicación do traballo docente sen un aumento real da calidade do que se ensina. Florecemento dunha ristra de burocratizados traballos de planificación-avaliación sen apoio administrativo e sen máis finalidade que retroalimentar pretendidas estruturas de "calidade".  

O Real Decreto Lei 14/2012 recunca na liña que xa se camiña desde hai uns anos, segmentar o profesorado e ás universidades.  O forte incremento do encargo docente que intenta poñer en marcha conducirá a medio prazo a que @s nov@s profesores teñan un perfil cada vez menos investigador metidos na moviola da preparación de aulas-docencia-exames-avaliacións sen tempo efectivo para a outra función principal da universidade, a investigación.  Un machadazo á investigación e, tamén, á calidade da docencia que se resentirá sen alimentarse da investigación, no que certas serviciais Universidades que se aprestan a poñer en práctica estas medidas, desmarcándose da postura de forza común, xa están anunciando recortes de persoal.  Especialmente nas áreas de humanidades e ciencias sociais cun coñecemento máis ligado ao entorno social, económico, xurídico ou cultural máis inmediato, o sesgo dos principais indicadores de produción científica cara as publicacións anglosaxonas e o coñecemento técnico e das ciencias experimentais, penaliza na valoración académica a investigación que realizan e convírteas en carne de cañón para a aplicación das novas medidas de intensificación docente.  Indirectamente tamén provocará a desaparición da investigación máis relacionada coa análise dos cambios sociais, políticos e económicos.  

A fixación dunha taxa de reposición de efectivos para postos de novo ingreso do 10% -só se cubrirá 1 de cada 10 xubilacións ou baixas definitivas- ademáis da preocupante falta de renovación do cadro de persoal, corta toda posibilidade de promoción do persoal docente e investigador.  Nas universidades cada avance supón a realización dunha nova oposición polo que a taxa de reposición condiciona/impide cada un deses chanzos.  O longo tránsito que supón a carreira académica desde os postos de axudante, pasando polas categorías de axudante doutor/a, contratado/a doutor/a, titular e catedrático/a, sométese a sucesivas avaliacións externas e concursos. O estancamento na promoción xa está provocando a fuxida de profesorado cara outros países nos que progresar académicamente.  Buscar nova seiva con este cenario é quimérico.

O desmoralizante panorama de recortes (nos fondos de investigación, salariais...), empeoramento das condicións laborais e falta de estímulos busca paliarse facilitando a compatibilización entre actividades públicas e privadas, a creación de empresas cunha moi discutible conexión coa creación de coñecemento novo e outras aventuras emprendedoras que mitigando individualmente a situación profesional socavan colectivamente a dedicación á actividade docente e investigadora. 

Ameázase tamén á liberdade académica dando entrada a que empresas privadas deseñen programas de doutoramento, profesionais externos formen parte das comisións de selección do persoal docente e investigador ou poñendo en mans de fundacións como Universia do grupo Santander un inxente volume de información universitaria coa colaboración sucesiva de Reitores convenientemente financiados no seu retiro.

O control político está tamén na axenda.  As reflexións sobre o goberno das universidades que lanza a dereita (PP e CIU) van na liña de nomeamento externo do goberno das universidades e de cambios para reducir o control democrático pola comunidade universitaria.  
A recente intromisión da Xunta de Galicia na autonomía universitaria seleccionando sen amparo normativo qué prazas saen a concurso dentro dunha convocatoria única, mostran ás claras que a autonomía universitaria preservada constitucionalmente quedou no arró.  Máis alá do control orzamentario, a conxelación da masa salarial e a fiscalización do cumprimento da taxa de reposición de efectivos cos que o goberno autonómico garante o cumprimento dos obxectivos de estabilidade orzamentaria e adquire un enorme poder sobre as universidades, quere agora irse a unha intervención de feito decidindo a dedo, sen criterio legal, que profesorado debe contratar a universidade.  Algúns decidiron baixar a cabeza pero, igual que na LOU, a comunidade universitaria galega debe encabezar un movemento para frear o desmantelamento do sistema universitario público.

SERMOS GALIZA 15.11.2012

Federación de Anpas Compostela 

Folga Xeral - 14 de novembro

A federación de anpas da área de Compostela, diante da convocatoria de folga xeral para o próximo día 14 de novembro, quere expresar publicamente o seu acordo; sumándose así ao inxente colectivo de movementos sociais, culturais, laborais e económicos que están apoiando esa xornada de rexeitamento a un modelo político‑económico que non é igualitario, nin eficaz, nin xusto; que non crea ningunha mellora na actual crise económica, senón que a empeora; que non oferta expectativas á nosa xuventude, que desatende os nosos maiores e enfermos, que está a crear unha sociedade insolidaria e sen futuro.

Estamos a ver cómo se recortan constantemente as achegas económicas para o ensino público, tanto no seu maior valor, que é o capital humano, o profesorado; como nas súas infraestruturas, as súas dotacións, e as súas esperanzas. E tamén estamos a ver, cunha elevadísima preocupación, cal é a liña na que se pretende cambiar o marco legal que soporta a nosa educación pública, querendo converter os nosos fillos e fillas en mercadorías, transformando a educación nunha simple cualificación laboral, desatendendo o dereito á propia formación, fomentando que os homes e mulleres do mañá carezan da capacidade de entender, criticar e modificar a súa realidade.

Por iso, porque cremos que o modelo que se está a deseñar é erróneo, comprometémonos coa expresión pública do noso desacordo, e esiximos que as medidas, nomeadamente as educativas, que se poidan adoptar, conten co imprescindible consenso e participación de toda a sociedade; porque o dereito a cambiar o futuro é de todos, e todos debemos ser escoitados.

Compostela, 12 de novembro de 2012

Chatarra, chapapote e chafurda

Chatarra, chapapote e chafurda

A praia é enorme
coma un deserto de area
e no centro

a chatarra.

Eu camiño de vagar
seguindo as marcas
das plumas das gueivotas.

Levo un cormorán
prendido da camisa
e a arquitectura dun arao
silencioso.

Pero non hai tenrura

das miñas mans
saco nubes perfumadas
e adéntrome no mar

dou
de beber
ós aeroplanos. 

ESTEVO CREUS

Vai para dous anos que o Mar do Rostro bate contra penedos negros. Tamén o de Ons, Caldebarcos e tantos outros.

Afúndese o barco pesqueiro Bahía e en Galiza segue sen haber os medios de salvamento precisos que teñen que vir de Levante. Embarranca un buque cargado de pasta de papel en Ribadeo e, novamente, a holandesa Smit Tank ten que participar no salvamento.  Seica están construindo dous novos remolcadores -para xubilar a algún dos xoguetes que agora atracan nos portos- e que un terá base en Galiza para non termos que recorrer, outravolta, aos chineses. Os buques anticontaminación, cos que contan paises ben máis pequenos que Galiza, tamén deberán agardar uns anos. O Plan Nacional de Contixencias e salvamento marítimo segue sen modificarse para correxir a caótica xestión da catástrofe do Prestige por falta de coordenación administrativa, falta de medios e dun inventario que axude a conseguilos con prontitude e falta de incorporación do coñecemento científico. O alonxamento do corredor de Fisterra non é efectivo por falta de radares.

TIC, TAC, TIC, TAC…O corredor marítimo de Fisterra soporta un setenta por cento do tráfico de hidrocarburos de Europa. TIC, TAC, TIC, TAC…Un trece por cento dos buques transporta mercancias perigosas. TIC, TAC, TIC, TAC… Tres dos dez sinistros marítimos máis graves sucederon fronte ás costas galegas TIC, TAC, TIC, TAC…Nos accidentes de buques petroleiros sete dos once maiores sinistros aconteceron aquí.

 A grandes males, grandes remedios. A maior operación de especulación urbanística e o porto exterior máis venteado de Europa. A maior planta de acuicultura estragando un espacio natural proposto como Lugar de Interese comunitario. A maior cantidade de proxectos de actividades productivas en condicións terceiromundistas: plantas de queima de neumáticos; regasificadoras en lugares inseguros; novas instalación de acuicultura en lugares privilexiados; ampliación de térmicas. A maior cantidade de pelegríns virtuais. A maior operación de propaganda e fume. Por fin un salto cualitativo nos records inscritos no Libro Guiness... 

A maior catástrofe ambiental marítima. 

Publicado en Vieiros o 17.11.04: http://vello.vieiros.com/opinion/opinion.php?id=39493&Ed=1

A Carta Europea de Linguas Rexionais e Minoritarias e os efectos dos informes do Comité de Expertos

Delegación galega asistente ao encontro co Comité de expertos (xullo 2011)

O Consello de Europa e a estratexia lingüística da actual Xunta de Galicia
Entrevista con Alba Nogueira

Semella claro que a crise e os seus efectos teñen a capacidade de agachar e empequenecer grandes cuestións que tocan o noso futuro e o noso patrimonio inmaterial. Ou doutra forma: non deberiamos nunca esquecer e asfixiar aquilo  que nos fai culturalmente ricos e distintas, precisamente cando nun mercado globalizado a diferenciación é unha clave de éxito. Coa cuestión lingüística en Galicia levamos anos teimando, xunto con outros moitos e variados colectivos e organizacións galegas, no argumento de que a lingua galega é un patrimonio demasiado precioso e demasiado en perigo como para deixalo en mans de políticos que, ou ben o desprezan sen pudor, ou ou ben o “veneran” tanto que nunca o usan fóra da liturxia parlamentaria e mediática. O Consello de Europa acaba de dar un apoio claro ás nosas posturas no seu terceiro informe sobre o cumprimento da Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias, nas que analiza a situación dos idiomas cooficiais no Estado. Comentamos a importancia de todo isto coa doutora Alba Nogueira, profesora de Dereito Administrativo na Universidade de Santiago e académica correspondente da Real Academia Galega, que publicou recentemente un estudo sobre a Carta Europea das Linguas Minoritarias.


Antes de nada, poderías explicar brevemente en que consiste esa Carta Europea das Linguas Minoritarias e a súa importancia?
A Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias (CELRM) é un tratado internacional impulsado polo Consello de Europa para protexer a riqueza que supoñen para o patrimonio cultural europeo as linguas tradicionalmente faladas nos seus territorios. Non é, polo tanto, unha norma para protexer todas as linguas –as dos emigrantes, por exemplo-.  Ao ser unha norma internacional só se convirte nunha norma interna de aplicación no Estado español se se produce a súa ratificación. España fíxoo no ano 2001 mediante un acordo pola práctica unanimidade do Congreso dos Deputados no mandato de J.M.Aznar ( http://www.boe.es/boe/dias/2001/09/15/pdfs/A34733-34749.pdf). A singularidade que ten a súa incorporación ao ordenamento interno é que é unha norma de obrigada aplicación pero que non pode ser modificada polas leis posteriores.  É en certo modo unha “lei blindada” xa que a única forma de non cumprir os compromisos sería denunciar o tratado ante o Consello de Europa ou, por usar termos coloquiais, “darse de baixa” co desprestixio internacional que implica.
A estrutura da CELRM é bastante singular porque establece unha gradación de compromisos que deixaba unha ampla marxe de decisión aos Estados.  Hai unha parte xeral de compromisos menos fortes aplicables a todas as linguas e unha parte de compromisos sectoriais (educación, administración, xustiza, medios de comunicación e actividade económica) na que os Estados ratificantes tiñan a liberdade de escoller as linguas ás que se lle aplicaban e entre varios niveis de protección en función da situación en que estiveran as linguas.  O Reino de España ratificou os compromisos máis fortes en case todos os sectores (excepto na Universidade) para todas as linguas que son oficiais.
Por poñer un exemplo que pode permitir visualizar mellor ese sistema de “menú variable” que implica a CELRM, no ensino para cada nivel educativo a Carta permitía escoller entre:

1. prever un ensino garantido nas linguas rexionais ou minoritarias,
2. prever que unha parte substancial do ensino se faga nas linguas rexionais ou minoritarias correspondentes; ou
3. prever que o ensino das linguas rexionais ou minoritarias correspondentes forme parte integrante do plan de estudos; ou
4. aplicar unha das medidas a que se refire os puntos 1) a 3) anteriores, polo menos aos alumnos cuxas familias o desexen e cuxo número se considere suficiente
   

España ratificou, por tanto, para todos os niveis educativos un sistema de inmersión lingüística nas linguas propias en todos os territorios nos que son oficiais, con independencia de que exista demanda suficiente ou non das familias.  Debe haber unha oferta positiva no sistema educativo que pode viabilizarse de dúas formas: como o fai Cataluña cun sistema educativo igual para todos os estudantes en catalán ou como fai Euskadi con oferta de liñas en euskera para as familias que o demanden.  Non ratificou, en consecuencia, niveis menos elevados de protección: ensino dunha porcentaxe elevada de materias nas linguas propias,  ensino da lingua propia pero non o seu uso como lingua vehicular, ou ensino da ou na lingua propia só para aquelas familias que o pidan sempre que a Administración considere que hai un número suficiente de solicitantes para poñelo en marcha.


Que son os informes do Comité de expertos e que relevancia teñen?
Outra singularidade da Carta é que frente á habitual falta de seguemento dos incumprimentos dos Tratados Internacionais neste caso está previsto un mecanismo de avaliación periódica.  Cada tres anos expertos independentes nomeados polo Consello de Europa visitan os países ratificantes e mediante un sistema de reunións e envio de informes fan entrevistas tanto ás administracións implicadas nas medidas de cumprimento como a axentes da sociedade civil para que acheguen a súa versión.  No último ciclo de avaliación, por exemplo, unha delegación galega da que eu formei parte na que estaban representantes da Mesa pola Normalización Lingüística, a Coordenadora de Equipos de normalización Lingüística, Nova Escola Galega, Colexio de Xornalistas entre outros, mantivemos unha reunión na que lles fixemos chegar a nosa valoración do periodo avaliado.  Con esas opinións e informes elaboran o seu propio dictame que é publicado e no que se incluen consideracións e recomendacións en relación co cumprimento dos compromisos.  A detección de incumprimentos ten servido no pasado para que as administracións sexan máis dilixentes e adopten medidas de protección máis estrictas.  Non obstante, aparte da publicidade negativa que implica, polo momento non se ten explorado a vía de esixir a garantía dos compromisos acordados.


Este terceiro informe que elabora o Comité de expertos, que é o que achega como novidade?
 O informe, ao igual que sucedía co segundo informe, reitera que se están producindo incumprimentos dos compromisos ratificados por parte da Xunta de Galicia.  A desaparición do modelo de inmersión das Galescolas, os cambios introducidos co Decreto de plurilingüismo alonxan máis do cumprimento do compromiso de existencia de liñas en galego na educación en todos os niveis educativos.  Tamén se fai unha mención relevante a facer unha reflexión sobre o uso do inglés en detrimento da presenza do galego no ensino e en relación cos materiais educativos.  Outro grande punto vermello é o dos medios de comunicación no que a desaparición de moitos medios en galego neste periodo e a falta de medidas para aumentar a presenza do galego nos medios privados de TV e radio detéctanse como incumprimentos da Carta.  Tamén en relación con compentencias autonómicas se determina que as medidas para promover o uso do galego na sanidade e nas actividades económicas dependentes do sector público son insuficientes.


Se efectivamente este informe é un tirón de orellas ao goberno galego, ese tirón sentiríao alguén?  Pode ter repercusións?
Agardo que o sentira o Presidente, en primeiro término, e o responsable de Política Lingüística a continuación.  Existen previsións que deben ser postas en práctica e que poderían ser esixidas polos interesados en caso de incumprimento.  Seguramente é chegado o momento de que os interesados tomemos a palabra e decidamos esixir o cumprimento dos dereitos que recoñece a Carta que son esixibles directamente.  Non todos o son pero si algúns como os relacionados coa educación.



O galego, a súa utilidade, a súa viabilidade, o  seu futuro, neste contexto no que nos movemos....Como ves ti a cousa?
A situación é complexa xa que nos últimos anos o goberno ten traballado activamente para construir prexuizos en torno ao galego e para restar ámbitos de presenza (educación, medios de comunicación, xustiza...). A perda de falantes especialmente nas xeracións novas é moi preocupante ao igual que a situación en moitas contornas urbanas.  É unha situación reversible pero para iso faría falta unha acción decidida.  En definitiva, unha discriminación positiva que é no que consisten as políticas de normalización buscando garantir espazos de presenza social que corrixan a desigualdade na que se atopa a lingua en moitos contextos lingüísticos.

Revista Irimia  

O informe do Comité de expertos pode consultarse en: https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?Ref=CM%282012%29111&Language=lanEnglish&Ver=original&BackColorInternet=C3C3C3&BackColorIntranet=EDB021&BackColorLogged=F5D383